Đồng chí Trần Phú (1904 - 1931) là Tổng Bí thư đầu tiên của Đảng ta. Trọn cuộc đời hoạt động cách mạng sôi nổi và chói sáng, đồng chí đã có vai trò quan trọng trong lãnh đạo cách mạng Việt Nam; từ người thanh niên yêu nước trở thành người cộng sản, cống hiến cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Đồng chí Trần Phú sinh ra trong một gia đình nhà Nho giàu lòng yêu nước, nguyên quán là xã Tùng Ảnh, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh. Sinh ra, lớn lên trong bối cảnh cả dân tộc đang chìm đắm trong đêm trường nô lệ, mồ côi cả cha, lẫn mẹ từ nhỏ, Trần Phú đã sớm hình thành tư tưởng yêu nước, thương dân. Được anh chị nuôi ăn học, đỗ đầu kỳ thi Thành chung (năm 1922) rồi được bổ nhiệm làm giáo viên Trường Tiểu học Cao Xuân Dục ở Vinh (Nghệ An), nhưng Trần Phú không chấp nhận cuộc sống của một viên chức phục vụ cho chính quyền thực dân tàn bạo, phản động, mà lựa chọn con đường cách mạng đầy chông gai, gian khổ và hy sinh vì lý tưởng cao đẹp giải phóng dân tộc, giành lại độc lập, tự do, hạnh phúc cho toàn dân tộc.

Trần Phú - từ người thanh niên yêu nước trở thành người cộng sản

Năm 1925, Trần Phú tham gia Hội Phục Việt với mong muốn phục hưng đất nước. Giữa năm 1926, Trần Phú được tổ chức cử sang Quảng Châu (Trung Quốc), được gặp lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc, tham gia lớp huấn luyện chính trị do Người tổ chức và trực tiếp giảng dạy, được kết nạp vào Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, sau đó được phân công về Trung Kỳ tham gia xây dựng và phát triển cơ sở Hội. Sau khi trở lại Trung Quốc và được lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc tin cậy, giới thiệu sang học tại Trường Đại học Phương Đông của Quốc tế Cộng sản (1927-1929), đồng chí Trần Phú tích cực học tập, nghiên cứu lý luận, hăng hái tham gia hoạt động thực tiễn, được kết nạp vào Đảng Cộng sản Liên Xô và được cử làm Bí thư chi bộ của những người cộng sản Việt Nam đang học tại Trường Đại học Phương Đông.

Tốt nghiệp Trường Đại học Phương Đông (11/1929), đồng chí Trần Phú nhận chỉ thị của Quốc tế Cộng sản trở về nước hoạt động cách mạng (4/1929) và tiến hành khảo sát thực tiễn nhiều tỉnh thuộc đồng bằng Bắc Bộ. Tháng 7/1930, đồng chí được bổ sung vào Ban Chấp hành Trung ương lâm thời, được giao dự thảo Luận cương chính trị của Đảng. Chỉ trong thời gian rất ngắn, đồng chí đã hoàn thiện dự thảo Luận cương chính trị và được Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương tháng 10/1930 thông qua. Đây là văn kiện quan trọng của Đảng, đã xác định rõ con đường phát triển của cách mạng Việt Nam là đánh đổ chủ nghĩa đế quốc và phong kiến tay sai, giành độc lập dân tộc, thực hiện người cày có ruộng và tiến lên xã hội cộng sản chủ nghĩa. Luận cương vận dụng những nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin về vấn đề dân tộc và thuộc địa và những luận điểm cơ bản được trình bày trong Chính cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt do Nguyễn Ái Quốc soạn thảo được thông qua tại Hội nghị thành lập Đảng.

Bản Luận cương chính trị do đồng chí Trần Phú dự thảo, tháng 10/1930

(Ảnh sưu tầm: baotanglichsu.vn)

Đồng chí Trần Phú - Tổng Bí thư đầu tiên của Đảng với nhiều đóng góp to lớn

Trên cương vị Tổng Bí thư, chỉ trong thời gian ngắn, từ tháng 10/1930 đến tháng 4/1931, đồng chí Trần Phú đã có nhiều đóng góp to lớn trong công tác xây dựng Đảng trên cả ba lĩnh vực: chính trị, tư tưởng và tổ chức. Đồng chí đã dành nhiều công sức cho việc chỉ đạo, xây dựng, củng cố tổ chức, kiện toàn các cơ quan lãnh đạo từ Trung ương đến các Xứ ủy và các Đảng bộ địa phương, cơ sở, nhất là ở những vùng bị địch đàn áp; xây dựng và phát triển các đoàn thể quần chúng. Với sự phát triển mạnh mẽ của phong trào cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương, tháng 4/1931, Đảng được công nhận là chi bộ độc lập của Quốc tế Cộng sản.

Đồng chí Trần Phú là một trong những trí thức yêu nước được lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc trực tiếp giảng dạy tại lớp huấn luyện chính trị ở Quảng Châu, Trung Quốc; được Người tin cậy, giới thiệu sang học tại Trường Đại học Phương Đông ở Mátxcơva (Liên Xô). Chính người thầy vĩ đại Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh đã đưa Trần Phú đến với con đường cách mạng vô sản. Quá trình đó, Trần Phú đã không ngừng học tập, tu dưỡng, rèn luyện, ngày càng trưởng thành trong thực tiễn đấu tranh cách mạng, trở thành Tổng Bí thư đầu tiên của Đảng. Đồng chí Trần Phú đã kế thừa và phát huy được những giá trị truyền thống văn hóa tốt đẹp của gia đình, quê hương, đất nước và đã làm rạng danh quê hương Hà Tĩnh, non sông, đất nước Việt Nam.

Do sự khủng bố, bắt bớ ráo riết của địch, ngày 18/4/1931, đồng chí Trần Phú đã bị bắt. Chúng tra tấn cực hình nên sức khỏe của đồng chí giảm sút nhanh chóng. Sáng 6/9/1931, đồng chí Trần Phú trút hơi thở cuối cùng, vĩnh biệt đồng bào, đồng chí ở tuổi 27. Tổng Bí thư Trần Phú mất đi nhưng câu nói bất hủ “Hãy giữ vững chí khí chiến đấu!” vẫn luôn là lời nhắn gửi các thế hệ những người cộng sản tiếp sau. Cuộc đời hoạt động cách mạng của đồng chí Trần Phú thể hiện rõ tấm gương cao đẹp của người cộng sản kiên trung, bất khuất. Sẵn sàng lựa chọn và dấn thân vào con đường cách mạng đầy gian khổ, hy sinh, đồng chí Trần Phú đã chấp nhận mọi khó khăn, hy sinh tính mạng, luôn trung thành với lý tưởng cách mạng cao đẹp, vì mục tiêu giải phóng dân tộc, giải phóng xã hội/giai cấp, giải phóng con người. Cuộc đời đồng chí Tồng Bí thư Trần Phú là hiện thân cao đẹp của tinh thần trách nhiệm đối với Đảng và dân tộc, là tấm gương sáng ngời về tinh thần tận tụy phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân; luôn đặt lợi ích của Đảng, của đất nước, của nhân dân lên trên hết, trước hết.

Trên phần mộ của cố Tổng Bí thư Trần Phú được ghi dòng chữ câu nói nổi tiếng của ông "Hãy giữ vững chí khí chiến đấu" 

Chí khí cách mạng của đồng chí Trần Phú là nguồn động lực tiếp thêm sức mạnh cho các thế hệ người Việt Nam vượt qua mọi khó khăn, thách thức trong cuộc đấu tranh giành, giữ và bảo vệ độc lập dân tộc Tổ quốc… Đặc biệt, trong bối cảnh mới của đất nước và thời đại hiện nay, phát huy chí khí cách mạng, tấm gương ngời sáng của đồng chí Trần Phú, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta tiếp tục vững vàng, kiên định mục tiêu, con đường đã chọn: Độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, quyết tâm phấn đấu thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, xây dựng đất nước Việt Nam ngày càng giàu mạnh, dân chủ, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc.