Hàng năm, cứ vào ngày 23/10 âm lịch, người dân ấp Tân Long, xã Thanh Phú Long cùng nhau làm lễ kỷ niệm trận chiến thắng Cù Tròn. Đây cũng được xem là ngày giỗ các liệt sĩ đã anh dũng hy sinh trong trận đánh.

Cù Tròn là tên một cù lao ở huyện Châu Thành. Kéo dài từ địa phận An Lục Long đến Phú Tây (Thanh Phú Long) và ăn sang tỉnh Tiền Giang do đoạn uốn cong của sông Cầu Hàng chảy qua. Ngày trước khi đến đây khẩn hoang, lập ấp, có lẽ ông cha ta nhận thấy địa hình nơi đây phức tạp, đất liền nằm xen kẻ với các doi lá ngập sình lầy và xoay vòng lại hình tròn xoáy trôn ốc, tách biệt hẳn với các khu vực xung quanh…nên đặt tên cho nó là cù lao tròn. Theo thời gian, địa danh này được đồng bào địa phương gọi một cách giản lược là Cù Tròn (hay xóm Tròn) và tên gọi này tồn tại cho đến ngày nay. Ngày chiến thắng trận Cù Tròn vào ngày 27/11/1964 nhưng do người dân địa phương quen tính theo âm lịch nên tổ chức ngày kỷ niệm vào 23/10 âm lịch. Người dân ấp Tân Long nói riêng và xã Thanh Phú Long nói chung luôn ghi nhớ công ơn của thế hệ cha anh đã hy sinh để có được thanh bình như ngày nay.

Ảnh: Đường vào di tích lịch sử Cù Tròn ấp Tân Long

Trận Cù Tròn là trận chống càn nổi tiếng của quân và dân ta tại Xóm Tròn trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ. Chỉ với 18 cán bộ, chiến sĩ thuộc Trung đội 1, C313 địa phương, quân dân Châu Thành đã đẩy lùi 6 đợt tiến công ác liệt của địch, tiêu diệt 120 tên, bắn hỏng 1 xe tăng M113 và nhiều thiết bị khí tài của địch. Phía ta hy sinh 1 đồng chí.  

Ảnh: Bia chiến thắng Cù Tròn

Cuối tháng 11/1964, Trung đội 1 thuộc C313 huyện Châu Thành đang hoạt động ở khu vực Bình Tâm, An Vĩnh Ngãi thì được lệnh về ấp Thanh Bình 1 (xã Thanh Vĩnh Đông, huyện Châu Thành) dự đợt học tập chỉnh huấn. Khi đơn vị di chuyển đến Xóm Rẫy, ấp Tân Long (thuộc xã Thanh Phú Long ngày nay), địch tổ chức trận càn lớn nhằm tiêu diệt lực lượng ta. Chúng huy động cả bộ binh, tàu chiến, xe tăng, có máy bay trực thăng đổ quân. Quân số địch gồm 2 tiểu đoàn của Sư đoàn 7, 1 Chi đoàn thiết giáp M113 với trên 20 chiếc, 30 xuồng máy, trong đó có 4 tàu đổ bộ, 10 máy bay trực thăng đổ quân.

Ảnh: Lãnh đạo Đảng Ủy, HĐND, UBND, UBMTTQ xã và người dân thắp hương tưởng niệm

Lực lượng ta từ Xóm Rẫy nhanh chóng di chuyển xuống Xóm Tròn chuẩn bị chiến đấu. Sáng ngày 27/11, địch tổ chức tấn công, ta chiến đấu kiên cường, đẩy lùi các đợt tiến quân của địch. Đến trưa, do biết rõ về quân số của ta, chúng đưa M113 và bộ binh chiếm lĩnh trận địa. Cuộc chiến đấu diễn ra ác liệt. Đến xế chiều, do thiệt hại nặng, địch ngừng tấn công để củng cố lực lượng. Lực lượng ta rút khỏi trận địa về ấp Thanh Bình 1 (xã Thanh Vĩnh Đông, huyện Châu Thành).

Ảnh: Ban chấp hành Hội Cựu chiến binh xã Thanh Phú Long thắp hương tưởng niệm

Ảnh: Các đại biểu cùng nhau ôn lại lịch sử vẻ vang ngày chiến thắng trận Cù Tròn

Với những sự kiện trên, Cù Tròn đã được Ủy ban nhân dân tỉnh Long An xếp hạng là di tích cấp tỉnh tại Quyết định số 4150/QĐ-UB, ngày 28/6/1995. Thông qua lễ kỷ niệm chiến thắng trận Cù Tròn, Đảng bộ và chính quyền xã Thanh Phú Long nhắc nhở thế hệ trẻ hiểu sâu sắc hơn về truyền thống cách mạng của ông cha ta trong thời kỳ đấu tranh giành độc lập dân tộc. Từ đó, ra sức học tập, lao động để góp phần xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp./.